محمد مهدی اویسی 
سرمه اثمد سنت فراموش شده
سلامتی چشم ها
استفاده از سرمه اثمد برای پیشگیری از آب‌مروارید و آب سیاه و کوری و ورم ملتحمه توصیه شده است.
سرمه اثمد پیشگیری و درمان ضعف چشم
سرمه اثمد معمولاً از مکه تهیه می‌شود و وقتی می‌خواهند معرفی کنند می‌گویند سرمه اصفهان، و در تحقیقات معلوم شد که در هندوستان جایی به نام اصفهان وجود دارد که منظور همان جا است، البته در کوه‌های کرمانشاه و ایلام این سنگ یافت می‌شود، همچنین باید چهل روز این سنگ را در آب بخیسانند و هر سه یا چهار روز آب آن را عوض کنند سپس خشک و آسیاب کنند و الک کنند. در روایات تأکید بسیار به سرمه اثمد شده است. در روایت آمده که پیامبر (ص) با سرمه اثمد سرمه می‌کشیدند زمانی که به رختخواب می‌رفتند و به تعداد فرد سرمه می‌کشیدند، و به این کار امر می‌نمودند و می‌فرمودند: یعنی «بهترین سرمه‌های شما اثمد است، بینایی را تقویت می‌کند، مو را می‌رویاند.»
امام باقر (ع) می‌فرمایند: یعنی «سرمه کشیدن با اثمد بدن را خوش‌بو می‌کند، و مژه‌ها را تقویت می‌کند.»
امام صادق (ع) می‌فرمایند: یعنی «سرمه اثمد بینایی را تقویت می‌کند، و سبب رویش مو می‌شود، و اشک (اشک زائد) را قطع می‌کند.»
اولین فایده سرمه اثمد ایمنی از آب سیاه و کوری است، همه انواع سرمه که گفته شد باعث ایمنی از مطلق آب (آب‌مروارید و آب سیاه) می‌باشد، اما در خصوص آب سیاه در مورد سرمه اثمد تأکید شده. امام صادق (ع) می‌فرمایند: یعنی «کسی که شب سرمه بکشد و با این حال بخوابد، به شرط اینکه سرمه عطر و مشک نداشته باشد، ایمن می‌شود از آب سیاه، تا وقتی که از این سرمه استفاده می‌کند.» البته شاید علاوه بر پیشگیری درمان نیز باشد.
فایده دوم، خارج کردن چرک و آلودگی که وارد چشم می‌شود، در روایت آمده پیامبر (ص) امر فرمودند به سرمه کشیدن با اثمد و فرمودند: « عَلَیْکُمْ بِهِ فَإِنَّهُ مَذْهَبَهٌ لِلْقَذَى مَصْفَاهٌ لِلْبَصَرِ»[14] یعنی « از این سرمه استفاده کنید زیرا چیزی را که از بیرون وارد چشم می‌شود را خارج می‌کند و چشم (بینایی) را صاف می‌کند.»
فایده سوم، تقویت و جلای بینایی، در روایت آمده: «اتى النبی صلى الله علیه وآله اعرابی یقال له فلیت وکان رطب العینین فقال له رسول الله صلى الله علیه وآله ارى عینیک رطبتین یا فلیت قال نعم یا رسول الله هما کما ترى ضعیفتان قال علیک بالاثمد فانه سرجین العین.» [15]یعنی «یک بادیه نشین نزد پیامبر (ص) آمد، نامش فلید است و چشمانش اشک ریزی داشت، پیامبر (ص) فرمودند می‌بینم دو چشم شما مرطوب است، او عرض کرد بله ای رسول خدا همان گونه که می‌بینی چشمانم ضعیف است، پیامبر (ص) فرمودند از اثمد استفاده کن زیرا این روشنایی چشم است.»
در نقل دیگری آمده: «سراج العین» [16]یعنی «اثمد چراغ چشم است» با توجه به این روایت آن مرد از ضعف چشم شکایت داشت و پیامبر (ص) اثمد را به او توصیه کرد پس می‌توان گفت که اثمد برای ضعف چشم مفید است و نکته دیگر اینکه بین اشک ریزی و ضعف چشم رابطه‌ای وجود دارد.
روش استفاده از سرمه
امام رضا (ع) می‌فرمایند: «من اصابه ضعف فی بصره فیکحل بسبعه مراود عند منامه بالاثمد.» [17]یعنی «کسی که مبتلا به ضعف بینایی می‌شود هفت میل سرمه بکشد، موقع خواب با اثمد.»
فایده پنجم، کمک به بیدار ماندن، امام باقر (ع) می‌فرمایند: «الاکتحال بالاثمد ینبت الاشفار ویحد البصر ویعین على طول السهر.» [18]یعنی «سرمه کشیدن با اثمد سبب رویش مژه‌ها است و بینایی را تیز می‌کند و کمک می‌کند به بیدار ماندن.»
