از روایات مختلف بر می آید، انسان باید همه همت خود را در رعایت حفظ الصحه و اصول سلامتی بدن بنماید و در صورت ابتلا به مرض، تا جایی که می تواند از مصرف دارو، اجتناب نماید حتی داروهای گیاهی و طبیعی
🔸پیامبر خدا فرمودند:
تَجَنَّبِ الدَّواءَ مَا احتَمَلَ بَدَنُکَ الدَّاءَ ، فَإِذا لَم یَحتَمِلِ الدّاءَ فَالدَّواءُ
تا هنگامی که بدنت درد را تحمّل می کند ، از دارو بپرهیز و آن گاه که درد را تحمّل نکرد ، پس دارو مصرف کن
🔸در روایت دیگر فرمودند:
مَن غَلَبَت صِحَّتُهُ مَرَضَهُ فَلا یَتَداوی
اُسد الغابه ، ج 6 ، ص 176 ، الإصابه ، ج 7 ، ص 204
هر کس سلامت تنش بر بیماری اش چیرگی دارد ، مداوا نکند
🔸در روایت دیگر فرمودند:
مَنِ استَقَلَّ بِدائِهِ فَلا یَتَداوَیَنَّ ؛ فَإِنَّهُ رُبَّ دَواءٍ یورِثُ الدّاءَ
نثر الدرّ ، ج 1 ، ص 181
هر کس می تواند با بیماری خود ، سر کند ، از درمان بپرهیزد ؛ زیرا بسا دارویی که خود ، بیماری بر جای می نهد
🔸امام علی علیه السلام فرمودند:
شُربُ الدَّواءِ لِلجَسَدِ کَالصّابونِ لِلثَّوبِ ؛ یُنَقّیهِ ولکِن یُخلِقُهُ
شرح نهج البلاغه ، ج 20 ، ص 300 ، ح 422
نوشیدن دارو برای بدن ، به صابون برای جامه می مانَد ؛ آن را تمیز می کند ، امّا کهنه اش هم می کند
🔸در روایت دیگر حضرت فرمودند:
اِمشِ بِدائِکَ ما مَشی بِکَ
نهج البلاغه ، الحکمه 27 ، بحار الأنوار ، ج 81 ، ص 204 ، ح 7
با درد خویش ، تا آن هنگام که با تو مدارا می کند ، مدارا کن
🔸از همان حضرت در روایت دیگر آمده:
لا یَتَداوَی المُسلِمُ ؛ حَتّی یَغلِبَ مَرَضُهُ صِحَّتَهُ
الخصال ، ص 620 ، ح 10،تحف العقول ، ص 110 ، بحار الأنوار ، ج 62 ، ص 70 ، ح 24
مسلمان به دارو توسّل نمی جوید ، مگر آن هنگام که بیماری اش بر تن درستی اش چیرگی یابد
🔸امام صادق علیه السلام فرمودند:
ثَلاثَهٌ تُعَقِّبُ مَکروهاً : . . . وشُربُ الدَّواءِ مِن غَیرِ عِلَّهٍ وإن سَلِمَ مِنهُ
تحف العقول ، ص 321 ، بحار الأنوار ، ج 78 ، ص 234 ، ح 53
سه چیز ، ناخوشایندی در پی می آورد : … و نوشیدن دارو بدون بیماری ، هر چند شخص از آن دارو ، جان به در بَرَد
🔸در روایت دیگر فرمودند:
مَن ظَهَرَت صِحَّتُهُ عَلی سُقمِهِ فَشَرِبَ الدَّواءَ ؛ فَقَد أعانَ عَلی نَفسِهِ
طبّ الأئمّه لابنی بسطام ، ص 61 عن سالم بن أبی خیثمه ، بحار الأنوار ، ج 62 ، ص 65 ، ح 8
هر کس تن درستی اش بر بیماری اش چیرگی داشته باشد و دارو بنوشد ، به زیان خویش ، اقدام کرده است
🔸همان حضرت فرمودند:
مَن ظَهَرَت صِحَّتُهُ عَلی سُقمِهِ فَیُعالِجُ بِشَیءٍ فَماتَ ، فَأَنَا إلَی اللّه ِ مِنهُ بَریءٌ
الخصال ، ص 26 ، ح 91 عن إسماعیل بن أبی زیاد ، بحار الأنوار ، ج 62 ، ص 64 ، ح 5
هر کس تن درستی اش بر بیماری اش غلبه داشته باشد و خود را به چیزی درمانی کند و پس از آن بمیرد ، من در پیشگاه خداوند ، از او بیزاری می جویم
🔸همچنین امام کاظم علیه السلام فرمودند:
اِدفَعوا مُعالَجَهَ الأَطِبّاءِ مَا اندَفَعَ الدّاءُ عَنکُم ؛ فَإِنَّهُ بِمَنزِلَهِ البِناءِ قَلیلُهُ یَجُرُّ إلی کَثیرِهِ
علل الشرائع ، ص 465 ، ح 17 عن بکر بن صالح الجعفری ، طبّ الأئمّه لابنی بسطام ، ص 4 ، بحار الأنوار ، ج 62 ، ص 63 ، ح 4
تا زمانی که بیماری ، به جد با شما درگیر نشده است ، درگیر معالجه طبیبان نشوید ، که درمان به مانند ساختمان است که مقدار کمی از آن ، شخص را به مقدار فراوانش می کشاند