محمد مهدی اویسی 
خطرات و عوارض سونوگرافی سه بعدی و چهار بعدی برای جنین
دستگاههای سونوگرافی سه و چهار بعدی سالهاست در کشور، طبق نظر متخصصان بیشتر در موارد غیر ضروری و توسط مادران باردار استفاده می شود و بر خلاف تصور بیضرر بودن آن، همواره با امکان بروز خطرات جبران ناپذیری برای جنین همراه است.
دستگاههای سونوگرافی سه وچهاربعدی با استفاده از یک محفظه و ارسال انرژی از سه زاویه مختلف به درون بدن علاوه برایجاد تصاویر سه بعدی خطراتی هم چون آسیب به حلزون شنوایی در جنین ایجاد میکند.
این دستگاه برای گرفتن تصویر مناسب از حداکثر انرژی استفاده میکند واین امر میتواند در صورت استفاده نامناسب و غیر ضروری آسیبهای جبران ناپذیری بر بدن وارد کند زیرا چنانچه این دستگاه به میزان زیاد بر روی شکم مادر نگه داشته شود همانند میکروویو عمل کرده و از نظر تئوری حتی میتواند مایع آمنیوتیک یا کیسه آب اطراف جنین را به جوش بیاورد و بافتهای بدن وی را دچار آسیب کند.
بر اساس موارد گزارش شده جنینهایی که به هر دلیلی بعد از انجام سونوگرافیهای سه یا چهار بعدی رنگی، سقط شدهاند در زیر پوستشان حبابهای هوا مشاهده شده و تاولهای پوستی داشتهاند و طی مطالعات مختلف نیز ثابت شده است به دلیل انرژی بسیار بالا، امکان بروز آسیب جدی به حلزون شنوایی جنین وجود دارد.
ضرورت استفاده از این نوع سونوگرافیها را در مواردی بسیار محدود مانند تشخیص لب شکری یا بیماری های استخوانی جنین عنوان کرد و بیان داشت : در همه این موارد در مرحله نخست ؛ سونوگرافی معمولی انجام می شود و فقط با تشخیص پزشک متخصص سونوگرافی های سه یا چهار بعدی تجویز می شود. به دلیل آموزش انجام شده در اروپا و آمریکا مادران باردار حاضر به انجام سونوگرافیهای حتی معمولی هم نیستند و در کشور انگلستان هم حداکثر یک بار و برای تعیین تاریخ زایمان سونوگرافی انجام میشود و در کشوری مثل آمریکا حتی این یکبار هم از طرف مادران تقاضا نمیشود.
این در حالی است که در ایران در طول دوره بارداری چندین مورد سونوگرافی انجام میشود که اغلب به اصرار زائو و برای تعیین جنسیت جنین می باشد و هیچ ضرورتی در انجام این امر وجود ندارد.
هم اینک به سبب عدم آگاهی نسبت به خطرات جدی این نوع سونوگرافیها مادران اغلب برای تعیین جنسیت جنین با تهیه عکس سه بعدی برای استفاده در آلبوم، اقدام به انجام این نوع سونوگرافی میکنند که هیچگونه کاربرد علمی ندارد.
باید فرهنگ سازی لازم در این خصوص انجام شود و مادران آگاه شوند که در استفاده از این وسیله برای تعیین جنسیت جنین درمواردی اشتباه صورت میگیرد و از این طریق نیز سلامت جنین بطور جدی به خطر می افتد. سونوگرافیهای سه و چهار بعدی در مراحل اولیه بررسی علمی قرار دارد و کاربرد علمی آن در بسیاری از موارد ثابت نشده و ممکن است اثرات مخرب آن در سال های آتی مشخص شود بنابراین باید از استفاده از آن بدون نظر متخصص اجتناب کرد.
در بین عامه مردم سونوگرافی بدون ضرر به نظر میرسد در صورتی که انجام سونوگرافی میتواند عواقب ناخوشایندی درپی داشته باشد.
به مادران باردار توصیه میشود در مراجعه به پزشک متخصص اصراری بر انجام انواع سونوگرافیها نداشته باشند زیرا در صورتی که از نظر پزشکی توسط متخصصین مربوط ضرورت این امر تشخیص داده شود؛ تجویز خواهند کرد. در کشورهای غربی حتی سونوگرافی معمولی برای زنان باردار تجویز نمیشود در صورتیکه در کشور ما به دفعات و حتی به اصرار مادران انجام میشود!
